Doğal
yaşam kaynağı ormanlar, geçtiğimiz yıl Ülkemizin pek çok farklı bölgesinde çıkan
yangınlar nedeni ile yok oldu. Bu vahim durumu engellemekle görevli personelin
yanı sıra yangın söndürme çalışmalarına gönüllü olarak katılan pek çok
vatandaşımızın canları tehlikeye girdi. Hatta bazı vatandaşlarda ne yazık ki canlarını
kaybetti.
Pek
çok canlı türünün de büyük zarar gördüğü orman yangınları ile etkin mücadele
amacı ile başta Bursa Teknik Üniversitesi (BTÜ) akademisyenleri olmak üzere pek
çok üniversiteden akademisyenler ve araştırmacılar harekete geçti. BTÜ’lü akademisyenlerin
orman yangınları mücadele kapsamında hazırladıkları projenin, diğer üniversite
ve enstitülerden araştırmacıların görev almalarının yanı sıra Türkiye Bilimsel ve
Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından destek almaya da değer
bulunması, projenin öneminin göstergesi oldu.
Bursa
Teknik Üniversitesi, Orman Fakültesi, Orman Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi
Prof. Dr. Abdullah E. Akay’ın yürütücülüğünü yaptığı bu önemli proje "Orman
Yolu Standartlarının Yükseltilmesinin Orman Yangınları ile Mücadeleye Katkısı
ve Yangından Zarar Gören Odun Hammaddesi Kaynaklı Ekonomik Kayıpların
Azaltılması Açısından İncelenmesi" başlığını taşıyor. Proje ile ilgili
açıklamada bulunan Prof. Dr. Abdullah E. Akay, orman yangınları ile etkin
mücadele edilmesinin, ekonomik kayıpların da en aza indirilmesine neden
olacağının belirti. Bu yönde ekip olarak
gerçekleştirdikleri çalışmalarının TÜBİTAK-1001 kapsamında TÜBİTAK desteği
almaya hak kazandığını bildirdi.
Prof.
Dr. Akay, Marmara bölgesi ile Akdeniz bölgesinin doğusu arasında yer alan sahil
şeridi boyunca yangına birinci dereceden hassas orman alanlarının bulunduğunu
kaydetti. Bu hassas alandaki orman yangınları nedeniyle yılda binlerce hektar
orman alanı tahrip olduğunu söyleyen Prof. Dr. Akay, bu durumun büyük biyolojik
ve ekolojik zararlara yol açtığının altını çizdi. Tahrip olan ormanlarda
ekonomik değere sahip odun hammaddesinin değerinde kayıpların oluştuğunun altını
çizdi. Bu kayıpların en aza indirgenebilmesinin yolunun orman yangınlarıyla
etkili mücadeleden geçtiğini ifade etti. Özellikle, ilk müdahale ekiplerinin
yangın sahasına ulaşma süresinin, yangının kontrol altına alınması ihtimalinin
yüksek olduğu kritik müdahale süresini aşmamasının, anahtar role sahip olduğunu
vurguladı.
Proje
yürütücüsü Prof. Dr. Abdullah E. Akay açıklamasının devamında şunları söyledi:
“Yangınlara ilk müdahaleyi gerçekleştiren ekipler çoğunlukla arazözler ile
yangın alanlarına nakledilmektedir. Kritik müdahale süresi içinde ekiplerin ulaşılabilmesi,
temelde yol uzunluğuna ve ortalama arazöz hızına göre belirlenmektedir.
Ülkemizde ormanlık alanlar içinde yer alan yol ağlarının büyük bir bölümü teknik
standartları sınırlı olan B-tipi tali orman yollarından oluşmaktadır. Bu
yollarda kullanılan teknik standartların sınırlı oluşu, sanat yapıları ve üst
yapı eksikliği, arazöz hızını sınırlamakta ve yangın ilk müdahale ekiplerinin
yangın alanlarına ulaşım zamanını geciktirmektedir. Özellikle yangın riskinin
yüksek olduğu ormanlarda orman yolu standartlarının iyileştirilmesi, sürüş
güvenliğine katkı sağlayacak ve tasarım hızını arttırmak suretiyle kritik
müdahale süresi içinde ulaşılabilen orman alanlarının genişletilmesi, sonuç
olarak muhtemel odun hammaddesi kayıplarının azaltılmasına katkı sağlayacaktır.
Bu projede, orman yolu standartlarının iyileştirilmesinin özellikle yangın
riski yüksek ormanlarda kritik müdahale süresinde ulaşılabilir orman
alanlarının genişletilmesi ve bu sayede potansiyel odun hammaddesi kayıplarının
azaltılması üzerine etkilerinin araştırılmasını hedeflemekteyiz. Çalışmada,
yangın riski yüksek orman alanlarının belirlenmesi için Coğrafi Bilgi Sistemi
(CBS) tabanlı matematiksel model (Bulanık Mantık) kullanılarak yangın riski
haritası geliştirilecektir.”
TÜBİTAK
desteği almaya hak kazanan orman varlığını korumaya yönelik bu önemli projeyi alanlarında
deneyimli akademisyen ve uzmanlarla birlikte hazırladıklarını ifade eden Prof.
Dr. Akay, proje ekibinde yer alan BTÜ Orman Fakültesi, Orman Mühendisliği
Bölümünden Doç. Dr. Neşat Erkan’a, Giresun Üniversitesinden Doç. Dr. Ebru Bilici’ye,
İzmir Katip Çelebi Üniversitesi’nden Dr. Öğr. Üyesi Zennure Uçar’a ve Ege
Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünden Coşkun Okan Güney’e projeye araştırmacı
olarak sundukları katkı nedeniyle teşekkür etti. Projede akademik hayata yeni
başlayan üç yüksek lisans öğrencisinin bursiyer olarak yer alarak, deneyim
kazanacaklarını sözlerine ekledi.
Orman
Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Abdullah E. Akay açıklamasına “Teknoloji
ile bu yangınların nasıl önüne geçebileceğimizi düşünüp; kamu, üniversite,
girişimcilik ekosistemi arasında iş birliğinin koordinasyonuna yönelik
aksiyonlar alınması, yangınların önüne geçmek konusunda etkili olacaktır”
diyerek son verdi.