Yeni Nesil Fiber Optik Sensörler Konulu Tez Çalışmasına TÜBİTAK Bursu
Bursa Teknik Üniversitesi (BTÜ) Elektrik-Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı yüksek lisans öğrencisi Mehmet Mücahit Arslan "Sıcaklık Kompanze FBG Tabanlı Gerinim Sensörlerin Üretimi, Paketlenmesi ve Endüstriyel Uygulaması" isimli tezi ile TÜBİTAK 2210-C Öncelikli Alanlar Yüksek Lisans Bursu almaya hak kazandı.
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Türkiye’de tezli yüksek lisans öğrenimi yapan başarılı öğrencileri destekleyerek ülkemizin önceliklerine ve ihtiyaç duyduğu alanlara yönelik insan kaynağı yetiştirilmesine katkı sağlıyor. Bu kapsamda BTÜ yüksek lisans öğrencisi Mehmet Mücahit Arslan da, Dünyada sayılı firmalar tarafından üretilebilen yeni nesil fiber optik sensörleri konu edindiği tez çalışması ile TÜBİTAK bursu kazandı. Tez danışmanı, BTÜ Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Dr. Gökay Bayrak fiber optik tabanlı sensörlerin üretiminde üst düzey bir hassasiyet ve titizlik gerektiğini belirterek; “Konvansiyonel sensörlerin kullanılmasının imkânsız olduğu insansız hava ve kara araçları, uzay araçları, rüzgâr türbinleri ve kompozit gibi birçok alan ve uygulamada fiber optik sensörler kullanılabilmektedir. Yüksek lisans öğrencimizin tezine konu Fiber Bragg Izgara (Fiber Bragg Gratings) sensörler, 9 mikrometreye kadar bir çapa sahip olan fiber optik kablo çekirdeğinin içerisinde farklı teknik metotlar kullanılarak kırıcılık indis varyasyonu oluşturulması ile elde edilmektedir. Bu sensörler uygulandıkları kompozit yapıların içerisine gömülerek malzeme içerisinden gerçek zamanlı ölçüm yapma imkânı sunar. Bunun yanı sıra, elektromanyetik ve radyo frekans girişimlerinden etkilenmeyen bu pasif sensör yapısı tek bir fiber optik kablo üzerinde onlarca noktadan sıcaklık, gerinim, nem gibi farklı parametrelerin ölçümünü yapmaya olanak sağlamaktadır” şeklinde konuştu. FBG sensör yapılarının Dünyada çok az sayıda firma tarafından üretilebildiğini dile getiren Dr. Gökay Bayrak; “FBG sensörler ülkemizde ilk ve tek olarak 2017 yılından itibaren seri üretime uygun olacak şekilde Bursa’da bulunan Ermaksan Makine bünyesindeki EON Photonics firmasında üretim aşamasına getirilmiştir.” dedi.
Fiber Optik Sensörlerin Avantajları
Bursa Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı yüksek lisans öğrencisi Mehmet Mücahit Arslan fiber bragg ızgara sensörlerin çok hassas bir sistemle üretilebildiğine dikkat çekerek; “Optik fiberler; cam ya da plastik malzemelerden yapılan ve insan saçından biraz daha kalın bir çapta üretilen esnek, hafif ve şeffaf yapılardır. Cam fiberlerin birkaç milimetrelik belirli bir bölgesinin yapısı UV ışın ile değiştirilerek fiber çekirdeğinde periyodik bir ızgara deseni oluşturulur. Oluşturulan bu ızgara yapısı fiber bragg ızgara olarak adlandırılır. Fiber bragg ızgaralar, gelen ışığın merkez dalga boyunu geriye yansıtırlar. Ölçülecek parametre, fiberin boyutunu değiştirerek ızgara aralığının daralıp genişlemesine neden olur. Izgara periyodunun değişmesi sonucu yansıyan ışığın dalga boyu değişir. Dalga boyunda meydana gelen değişimler tespit edilerek sıcaklık, gerinim, titreşim, ivme gibi çeşitli fiziksel ve kimyasal parametreleri ölçmek mümkündür. FBG sensörler ile aynı fiber üzerinden birden çok etki aynı anda ölçülebilmektedir.” dedi. FBG sensörlerin kullanım alanları konusunda da bilgi veren Arslan; “Meydana gelen ortam değişiklikleri nedeniyle konvansiyonel sensörlerin yapıları ve ölçüm doğruluğu zamanla azalabilmektedir. Milli imkânlar ile üretilen FBG sensörler ortam sıcaklığındaki değişimden bağımsız bir halde çalışabileceklerdir. Böylece ülkemizde de tren yolları, insansız hava araçları, petrol, gaz ve yağ boru hatları üzerinde kullanılan FBG sensör paket yapıları endüstriyel amaca daha uygun bir hale getirilecektir. Tez danışmanı hocam Dr. Gökay Bayrak’a, EON Photonics FBG Teknolojileri ekibine ve ortak çalışmalarımızda ürünün gelişimine katkı koyan Dilara Uyanıklar Dursun’a teşekkür ediyorum.” ifadelerini kullandı.