BTÜ Öğretim Üyesinin Çevreci Projesi TÜBİTAK Desteği Aldı
Bursa Teknik Üniversitesi (BTÜ) Orman Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Abdullah Emin Akay, “Orman Ürünleri Üretiminde Motorlu Testere Kaynaklı Antropojenik Gürültü Yayılımının CBS Teknikleri Kullanılarak Modellenmesi” konulu projesi ile TÜBİTAK 1002 Hızlı Destek Programı kapsamında destek almaya hak kazandı.
Gürültü, fizyolojik, fiziksel ve psikolojik açıdan sağlığı olumsuz etkileyerek insanların performanslarını azaltan bir çevre kirliliğidir. Yürütülen bilimsel çalışmalar, dünya nüfusunun %20'sinden fazlasının normalin üzerinde gürültü seviyelerine ve Avrupa nüfusunun yaklaşık %60'ının gün boyunca yüksek gürültü seviyelerine maruz kaldığını göstermektedir. Ormancılıktaki üretim ekipmanlarından kaynaklanan yüksek gürültü seviyeleri orman işçileri ile birlikte geniş kapsamda yaban hayatını da olumsuz etkilemektedir. Bursa Teknik Üniversitesi (BTÜ) Orman Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Abdullah Emin Akay’ın geliştirdiği proje; ağaçların kesilmesi aşamasında kullanılan motorlu testereden kaynaklanan gürültü yayılımının CBS teknikleri ile modellenmesini ve SPreAD-GIS yazılımı ile çalışma sahasının gürültü yayılım haritasının çıkarılmasını hedeflenmektedir.
Ülkemizdeki ormancılık çalışmalarında en yoğun kullanılan ekipmanlardan biri olan motorlu testerenin oluşturduğu gürültünün gerek operatörü ve çevrede çalışan orman işçilerini gerekse geniş alanlara kadar yaban hayatını olumsuz yönde etkilediğini belirten Prof. Dr. Abdullah Emin Akay proje çalışması hakkında şu bilgileri aktardı:
“Yüksek gürültü seviyeleri hayvan yaşamlarının döngü değişimine ve bozulmasına sebep olmaktadır. Avlanma, barınma, üreme alışkanlıkları, göç yolları gibi doğal hayvan döngüleri gürültü sebebiyle zaman içinde değişmektedir. Gürültü etkisinin değerlendirilmesinde ve kontrol altına alınmasında ise gürültü kaynaklarının sayısal bir modeli olarak tanımlanan ve gürültü yayılımını gösteren haritalar kullanılmaktadır. Gürültü haritaları bir çalışma alanındaki ses düzeylerinin kabul edilebilir sınırlar arasında olup olmadığının belirlenmesinde ve çalışanların olumsuz etkilendiği riskli bölgelerin tespitinde kullanılmaktadır. Ayrıca, bir ortamdaki gürültü kaynakları ve gürültü seviyelerinin bilinmesi, gürültü kirliliğinin farklı türler ve ekosistemler üzerindeki etkilerinin belirlenmesine yönelik önemli bilgiler vermektedir.
Projemiz kapsamında orman ürünlerinin üretiminde ağaçların kesilmesi aşamasında kullanılan motorlu testereden kaynaklanan gürültü yayılımının CBS teknikleri ile modellenmesi hedeflenmektedir. Motorlu testere kaynaklı gürültü seviyesini öngörmek için SPreAD-GIS yazılımı kullanılarak çalışma sahasının gürültü yayılım haritası üretilecektir.”
Gürültü yayılımının modellenmesi ile üretim sırasında gürültü kirliliği seviyesinin tespitinin yanı sıra ormanda gürültü yayılımını etkileyen yükseklik, arazi kullanım tipi, sıcaklık, nem, rüzgâr yönü ve şiddeti, iklim ve hava koşulları gibi faktörlerin de inceleneceğini vurgulayan Prof. Dr. Akay; “Çalışmanın uygulanacağı Karacabey Longoz Ormanlarında varlığı arazi gözlemleri ile tespit edilen 126 kuş türü bulunmaktadır. Bunların büyük bir kısmı ilkbahar aylarında alanda üreyen yerleşik türlerdir. Proje kapsamında geliştirilecek gürültü yayılım haritası ile Doğa Koruma ve Milli Parklar 2. Bölge Müdürlüğünden temin edilecek sahaya ait kuş üreme alanı haritası çakıştırılarak, motorlu testereden kaynaklanan gürültünün kuş türleri üzerinde özellikle daha hassas dönem olan üreme sezonundaki etkileri de değerlendirilecektir.” dedi.
Karacabey Longozu ornito fotoğrafları: Ahmet Çetin